forked from yazbel/python-istihza
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathlisteler_ve_demetler.html
2416 lines (2177 loc) · 234 KB
/
listeler_ve_demetler.html
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<!DOCTYPE html>
<html lang="tr">
<html lang="tr">
<head>
<meta charset="utf-8" />
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0" /><meta content="Bu bölümde listeler ve demetler konusunu ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz." name="description" />
<meta content="python, python3, listeler, demetler, metot, append, extend, index, insert, delete, count, reverse, sort, pop, dir" name="keywords" />
<title>Listeler ve Demetler — Python 3 için Türkçe Kılavuz</title>
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="_static/pygments.css" />
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="_static/pyramid.css" />
<script data-url_root="./" id="documentation_options" src="_static/documentation_options.js"></script>
<script src="_static/jquery.js"></script>
<script src="_static/underscore.js"></script>
<script src="_static/doctools.js"></script>
<script src="_static/translations.js"></script>
<link rel="search" title="Ara" href="search.html" />
<link rel="next" title="Listelerin ve Demetlerin Metotları" href="listelerin_ve_demetlerin_metotlari.html" />
<link rel="prev" title="f-string" href="fstring.html" />
<!--[if lte IE 6]>
<link rel="stylesheet" href="_static/ie6.css" type="text/css" media="screen" charset="utf-8" />
<![endif]-->
</head><body>
<div class='header'><a href='https://yazbel.com'><img src="_static/logo.png"></a></div>
<ul class='navbar'>
<li><a href="#"><del>pdf desteği sonlanmıştır</del></a></li>
<li class="forum"><a href="http://forum.yazbel.com">forum</a></li>
</ul>
<div class="related" role="navigation" aria-label="related navigation">
<h3>Gezinti</h3>
<ul>
<li class="right" style="margin-right: 10px">
<a href="listelerin_ve_demetlerin_metotlari.html" title="Listelerin ve Demetlerin Metotları"
accesskey="N">sonraki</a></li>
<li class="right" >
<a href="fstring.html" title="f-string"
accesskey="P">önceki</a> |</li>
<li class="nav-item nav-item-0"><a href=".">⌂</a></li>
<li class="nav-item nav-item-this"><a href="">Listeler ve Demetler</a></li>
</ul>
</div>
<div class="document">
<div class="documentwrapper">
<div class="body" role="main">
<div class="section" id="listeler-ve-demetler">
<h1>Listeler ve Demetler<a class="headerlink" href="#listeler-ve-demetler" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h1>
<p>Bu bölüme gelene kadar yalnızca iki farklı veri tipi görmüştük. Bunlardan biri
karakter dizileri, öteki ise sayılardı. Ancak tabii ki Python’daki veri tipleri
yalnızca bu ikisiyle sınırlı değildir. Python’da karakter dizileri ve sayıların
dışında, başka amaçlara hizmet eden, başka veri tipleri de vardır. İşte biz bu
bölümde iki farklı veri tipi daha öğreneceğiz. Bu bölümde ele alacağımız veri
tiplerinin adı ‘liste’ (<em>list</em>) ve ‘demet’ (<em>tuple</em>).</p>
<p>Bu bölümde birer veri tipi olarak listeler ve demetlerden söz etmenin yanısıra
liste ve demetlerin metotlarından da bahsedeceğiz. Listelerle demetleri
öğrendikten sonra Python’daki hareket imkanınızın bir hayli genişlediğine tanık
olacaksınız.</p>
<p>Python programlama diline yeni başlayan biri, karakter dizilerini öğrendikten
sonra bu dilde her şeyi karakter dizileri yardımıyla halledebileceğini
zannedebilir. O yüzden yeni bir veri tipi ile karşılaştığında (örneğin listeler
veya demetler), bu yeni veri tipi ona anlamsız ve gereksizmiş gibi görünebilir.
Aslında daha önce de söylediğimiz gibi, bir programlama dilini yeni öğrenenlerin
genel sorunudur bu. Öğrenci, bir programlama dilini oluşturan minik parçaları
öğrenirken, öğrencinin zihni bu parçaların ne işine yarayacağı konusunda
şüpheyle dolar. Sanki gereksiz şeylerle vakit kaybediyormuş gibi hissedebilir.
En önemli ve en büyük programların, bu minik parçaların sistematik bir şekilde
birleştirilmesiyle ortaya çıkacak olması öğrencinin kafasına yatmayabilir.
Halbuki en karmaşık programların bile kaynak kodlarını incelediğinizde
görecekleriniz karakter dizileri, listeler, demetler, sayılar ve buna benzer
başka veri tiplerinden ibarettir. Nasıl en lezzetli yemekler birkaç basit
malzemenin bir araya gelmesi ile ortaya çıkıyorsa, en abidevi programlar da ilk
bakışta birbiriyle ilgisiz görünen çok basit parçaların incelikli bir şekilde
birleştirilmesinden oluşur.</p>
<p>O halde bu noktada, Python programlama diline yeni başlayan hemen herkesin
sorduğu o soruyu soralım kendimize: ‘Neden farklı veri tipleri var? Bu veri
tiplerinin hepsine gerçekten ihtiyacım olacak mı?’</p>
<p>Bu soruyu başka bir soruyla cevaplamaya çalışalım: ‘Acaba neden farklı giysi
tipleri var? Neden kot pantolon, kumaş pantolon, tişört, gömlek ve buna benzer
ayrımlara ihtiyaç duyuyoruz?’ Bu sorunun cevabı çok basit: ‘Çünkü farklı
durumlara farklı giysi türleri uygundur!’</p>
<p>Örneğin ev taşıyacaksanız, herhalde kumaş pantolon ve gömlek giymezsiniz
üzerinize. Buna benzer bir şekilde iş görüşmesine giderken de kot pantolon ve
tişört doğru bir tercih olmayabilir. İşte buna benzer sebeplerden, programlama
dillerinde de belli durumlarda belli veri tiplerini kullanmanız gerekir. Örneğin
bir durumda karakter dizilerini kullanmak uygunken, başka bir durumda listeleri
veya demetleri kullanmak daha mantıklı olabilir. Zira her veri tipinin kendine
has güçlü ve zayıf yanları vardır. Veri tiplerini ve bunların ayrıntılarını
öğrendikçe, hangi veri tipinin hangi sorun için daha kullanışlı olduğunu
kestirebilecek duruma geleceğinizden hiç kuşkunuz olmasın.</p>
<p>Biz bu bölümde listeleri ve demetleri olabildiğince ayrıntılı bir şekilde
inceleyeceğiz. O yüzden bu veri tiplerini incelerken konuyu birkaç farklı bölüme
ayıracağız.</p>
<p>Listeleri ve demetleri incelemeye listelerden başlayalım…</p>
<div class="section" id="listeler">
<h2>Listeler<a class="headerlink" href="#listeler" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h2>
<p>Giriş bölümünde de değindiğimiz gibi, listeler Python’daki veri tiplerinden
biridir. Tıpkı karakter dizileri ve sayılar gibi…</p>
<div class="section" id="liste-tanimlamak">
<h3>Liste Tanımlamak<a class="headerlink" href="#liste-tanimlamak" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Listeleri tanımaya, bu veri tipini nasıl tanımlayacağımızı öğrenerek başlayalım.</p>
<p>Hatırlarsanız bir karakter dizisi tanımlayabilmek için şöyle bir yol
izliyorduk:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"karakter dizisi"</span>
</pre></div>
</div>
<p>Yani herhangi bir öğeyi karakter dizisi olarak tanımlayabilmek için yapmamız
gereken tek şey o öğeyi tırnak içine almaktı. Herhangi bir öğeyi (tek, çift veya
üç) tırnak içine aldığımızda karakter dizimizi tanımlamış oluyoruz. Liste
tanımlamak için de buna benzer bir şey yapıyoruz. Dikkatlice bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"öğe1"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"öğe2"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"öğe3"</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, liste tanımlamak da son derece kolay. Bir liste elde etmek
için, öğeleri birbirinden virgülle ayırıp, bunların hepsini köşeli parantezler
içine alıyoruz.</p>
<p>Karakter dizilerini anlatırken, herhangi bir nesnenin karakter dizisi olup
olmadığından emin olmak için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">type()</span></code> fonksiyonundan yararlanabileceğimizi
söylemiştik. Eğer bir nesne <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">type()</span></code> fonksiyonuna <cite><class ‘str’></cite> cevabı
veriyorsa o nesne bir karakter dizisidir. Listeler için de buna benzer bir
sorgulama yapabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"öğe1"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"öğe2"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"öğe3"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">type</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go"><class 'list'></span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu çıktıdan anlıyoruz ki, liste veri tipi <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">type()</span></code> fonksiyonuna <cite><class
‘list’></cite> cevabı veriyor. Dolayısıyla, eğer bir nesne <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">type()</span></code> fonksiyonuna
<cite><class ‘list’></cite> cevabı veriyorsa o nesnenin bir liste olduğunu rahatlıkla
söyleyebiliriz.</p>
<p>Yukarıda tanımladığımız <cite>liste</cite> adlı listeye baktığımızda dikkatimizi bir şey
çekiyor olmalı. Bu listeye şöyle bir baktığımızda, aslında bu listenin, içinde
üç adet karakter dizisi barındırdığını görüyoruz. Gerçekten de listeler, bir
veya daha fazla veri tipini içinde barındıran kapsayıcı bir veri tipidir. Mesela
şu listeye bir bakalım:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Ahmet"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Mehmet"</span><span class="p">,</span> <span class="mi">23</span><span class="p">,</span> <span class="mi">65</span><span class="p">,</span> <span class="mf">3.2</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, liste içinde hem karakter dizileri (<cite>“Ahmet”</cite>, <cite>“Mehmet”</cite>), hem
de sayılar (<cite>23</cite>, <cite>65</cite>, <cite>3.2</cite>) var.</p>
<p>Dahası, listelerin içinde başka listeler de bulunabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Ali"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Veli"</span><span class="p">,</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Ayşe"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Nazan"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Zeynep"</span><span class="p">],</span> <span class="mi">34</span><span class="p">,</span> <span class="mi">65</span><span class="p">,</span> <span class="mi">33</span><span class="p">,</span> <span class="mf">5.6</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu <cite>liste</cite> adlı değişkenin tipini sorgularsak şöyle bir çıktı alacağımızı
biliyorsunuz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">type</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go"><class 'list'></span>
</pre></div>
</div>
<p>Bir de şunu deneyelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="k">for</span> <span class="n">öğe</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">liste</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"</span><span class="si">{}</span><span class="s2"> adlı öğenin veri tipi: </span><span class="si">{}</span><span class="s2">"</span><span class="o">.</span><span class="n">format</span><span class="p">(</span><span class="n">öğe</span><span class="p">,</span> <span class="nb">type</span><span class="p">(</span><span class="n">öğe</span><span class="p">)))</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu kodları çalıştırdığımızda da şöyle bir çıktı alıyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span>Ali adlı öğenin veri tipi: <class 'str'>
Veli adlı öğenin veri tipi: <class 'str'>
['Ayşe', 'Nazan', 'Zeynep'] adlı öğenin veri tipi: <class 'list'>
34 adlı öğenin veri tipi: <class 'int'>
65 adlı öğenin veri tipi: <class 'int'>
33 adlı öğenin veri tipi: <class 'int'>
5.6 adlı öğenin veri tipi: <class 'float'>
</pre></div>
</div>
<p>Bu kodlar bize şunu gösteriyor: Farklı öğeleri bir araya getirip bunları köşeli
parantezler içine alırsak ‘liste’ adlı veri tipini oluşturmuş oluyoruz. Bu
listenin öğeleri farklı veri tiplerine ait olabilir. Yukarıdaki kodların da
gösterdiği gibi, liste içinde yer alan <cite>“Ali”</cite> ve <cite>“Veli”</cite> öğeleri birer
karakter dizisi; <cite>[‘Ayşe’, ‘Nazan’, ‘Zeynep’]</cite> adlı öğe bir liste; <cite>34</cite>, <cite>65</cite> ve
<cite>33</cite> öğeleri birer tam sayı; <cite>5.6</cite> öğesi ise bir kayan noktalı sayıdır. İşte
farklı veri tiplerine ait bu öğelerin hepsi bir araya gelerek liste denen veri
tipini oluşturuyor. Yukarıdaki örnekten de gördüğünüz gibi, bir listenin içinde
başka bir liste de yer alabiliyor. Örneğin burada listemizin öğelerinden biri,
<cite>[‘Ayşe’, ‘Nazan’, ‘Zeynep’]</cite> adlı başka bir listedir.</p>
<p>Hatırlarsanız karakter dizilerinin belirleyici özelliği tırnak işaretleri idi.
Yukarıdaki örneklerden de gördüğünüz gibi listelerin belirleyici özelliği de
köşeli parantezlerdir. Mesela:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">karakter</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">""</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu boş bir karakter dizisidir. Şu ise boş bir liste:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Tıpkı karakter dizilerinde olduğu gibi, listelerle de iki şekilde
karşılaşabilirsiniz:</p>
<blockquote>
<div><ol class="arabic simple">
<li><p>Listeyi kendiniz tanımlamış olabilirsiniz.</p></li>
<li><p>Liste size başka bir kaynaktan gelmiş olabilir.</p></li>
</ol>
</div></blockquote>
<p>Yukarıdaki örneklerde bir listeyi kendimizin nasıl tanımlayacağımızı öğrendik.
Peki listeler bize başka hangi kaynaktan gelebilir?</p>
<p>Hatırlarsanız karakter dizilerinin metotlarını sıralamak için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir()</span></code> adlı bir
fonksiyondan yararlanmıştık.</p>
<p>Mesela karakter dizilerinin bize hangi metotları sunduğunu görmek için bu
fonksiyonu şöyle kullanmıştık:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">dir</span><span class="p">(</span><span class="nb">str</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu komut bize şu çıktıyı vermişti:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="p">[</span><span class="s1">'__add__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__class__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__contains__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__delattr__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__doc__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__eq__'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'__format__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__ge__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__getattribute__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__getitem__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__getnewargs__'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'__gt__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__hash__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__init__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__iter__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__le__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__len__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__lt__'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'__mod__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__mul__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__ne__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__new__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__reduce__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__reduce_ex__'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'__repr__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__rmod__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__rmul__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__setattr__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__sizeof__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'__str__'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'__subclasshook__'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'capitalize'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'center'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'count'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'encode'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'endswith'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'expandtabs'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'find'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'format'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'format_map'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'index'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isalnum'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isalpha'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'isdecimal'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isdigit'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isidentifier'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'islower'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isnumeric'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isprintable'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'isspace'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'istitle'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'isupper'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'join'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ljust'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'lower'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'lstrip'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'maketrans'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'partition'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'replace'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'rfind'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'rindex'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'rjust'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'rpartition'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'rsplit'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'rstrip'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'split'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'splitlines'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'startswith'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'strip'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'swapcase'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'title'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'translate'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'upper'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'zfill'</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Artık bu çıktı size çok daha anlamlı geliyor olmalı. Gördüğünüz gibi çıktımız
köşeli parantezler arasında yer alıyor. Yani aslında yukarıdaki çıktı bir liste.
Dilerseniz bunu nasıl teyit edebileceğinizi biliyorsunuz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">komut</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">dir</span><span class="p">(</span><span class="nb">str</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">type</span><span class="p">(</span><span class="n">komut</span><span class="p">)</span>
<span class="go"><class 'list'></span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, tıpkı <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">input()</span></code> fonksiyonundan gelen verinin bir karakter
dizisi olması gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir()</span></code> fonksiyonundan gelen veri tipi de bir listedir.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir()</span></code> fonksiyonu dışında, başka bir şeyin daha bize liste verdiğini
biliyoruz. Bu şey, karakter dizilerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> adlı metodudur:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"İstanbul Büyükşehir Belediyesi"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span><span class="o">.</span><span class="n">split</span><span class="p">()</span>
<span class="go">['İstanbul', 'Büyükşehir', 'Belediyesi']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Görüyorsunuz, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> metodunun çıktısı da köşeli parantezler içinde yer
alıyor. Demek ki bu çıktı da bir listedir.</p>
<p>Peki bir fonksiyonun bize karakter dizisi mi, liste mi yoksa başka bir veri tipi
mi verdiğini bilmenin ne faydası var?</p>
<p>Her zaman söylediğimiz gibi, Python’da o anda elinizde olan verinin tipini
bilmeniz son derece önemlidir. Aksi halde o veriyi nasıl evirip çevireceğinizi,
o veriyle neler yapabileceğinizi bilemezsiniz. Mesela ‘İstanbul Büyükşehir
Belediyesi’ ifadesini ele alalım. Bu ifadeyle ilgili size şöyle bir soru
sorduğumu düşünün: ‘Acaba bu ifadenin ilk harfini nasıl alırız?’</p>
<p>Eğer bu ifade size <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">input()</span></code> fonksiyonundan gelmişse, yani bir karakter
dizisiyse uygulayacağınız yöntem farklı, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> metoduyla gelmişse, yani
liste ise uygulayacağınız yöntem farklı olacaktır.</p>
<p>Eğer bu ifade bir karakter dizisi ise ilk harfi şu şekilde alabilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"İstanbul Büyükşehir Belediyesi"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'İ'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Ama eğer bu ifade bir liste ise yukarıdaki yöntem size farklı bir sonuç verir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="n">kardiz</span><span class="o">.</span><span class="n">split</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'İstanbul'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Çünkü <cite>“İstanbul Büyükşehir Belediyesi”</cite> adlı karakter dizisinin ilk öğesi <cite>“İ”</cite>
karakteridir, ama <cite>[‘İstanbul’, ‘Büyükşehir’, ‘Belediyesi’]</cite> adlı listenin ilk
öğesi <cite>“İ”</cite> karakteri değil, <cite>“İstanbul”</cite> kelimesidir.</p>
<p>Gördüğünüz gibi, bir nesnenin hangi veri tipine ait olduğunu bilmek o nesneyle
neleri nasıl yapabileceğimizi doğrudan etkiliyor. O yüzden programlama
çalışmalarınız esnasında veri tiplerine karşı her zaman uyanık olmalısınız.</p>
<div class="admonition note">
<p class="admonition-title">Not</p>
<p>Python’da bir nesnenin hangi veri tipine ait olduğunu bilmenin neden
bu kadar önemli olduğunu gerçek bir örnek üzerinde görmek isterseniz
<a class="reference external" href="https://web.archive.org/web/20161124155954/http://www.istihza.com/forum/viewtopic.php?f=43&t=62">istihza.com/forum/viewtopic.php?f=43&t=62</a> (arşiv linki) adresindeki tartışmayı
inceleyebilirsiniz.</p>
</div>
<p>Her ne kadar karakter dizileri ve listeler iki farklı veri tipi olsa ve bu iki
veri tipinin birbirinden çok farklı yönleri ve yetenekleri olsa da, bu iki veri
tipi arasında önemli benzerlikler de vardır. Örneğin karakter dizilerini
işlerken öğrendiğimiz pek çok fonksiyonu listelerle birlikte de
kullanabilirsiniz. Mesela karakter dizilerini incelerken öğrendiğimiz <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">len()</span></code>
fonksiyonu listelerin boyutunu hesaplamada da kullanılabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">diller</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"İngilizce"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Fransızca"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Türkçe"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"İtalyanca"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"İspanyolca"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">diller</span><span class="p">)</span>
<span class="go">5</span>
</pre></div>
</div>
<p>Karakter dizileri karakterlerden oluşan bir veri tipi olduğu için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">len()</span></code>
fonksiyonu karakter dizisi içindeki karakterlerin sayısını veriyor. Listeler ise
başka veri tiplerini bir araya toplayan bir veri tipi olduğu için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">len()</span></code>
fonksiyonu liste içindeki veri tiplerinin sayısını söylüyor.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">len()</span></code> fonksiyonu dışında, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonuyla listeleri de birlikte
kullanabilirsiniz. Mesela herhangi bir kaynaktan size şunlar gibi iki öğeli
listeler geliyor olabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">]</span>
<span class="p">[</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">]</span>
<span class="p">[</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">]</span>
<span class="p">[</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu iki öğeli listeleri tek bir liste içinde topladığımızı düşünürsek şöyle bir
kod yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[[</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">]]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">sayılar</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="n">i</span><span class="p">))</span>
</pre></div>
</div>
<p>Eğer ilk bakışta bu kod gözünüze anlaşılmaz göründüyse bu kodu parçalara
ayırarak inceleyebilirsiniz.</p>
<p>Burada öncelikle bir <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code> döngüsü oluşturduk. Bu sayede <cite>sayılar</cite> adlı
listedeki öğelerin üzerinden tek tek geçebileceğiz. Eğer döngü içinde sadece
öğeleri ekrana yazdırıyor olsaydık şöyle bir kodumuz olacaktı:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">sayılar</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu kod bize şöyle bir çıktı verecektir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">]</span>
<span class="p">[</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">]</span>
<span class="p">[</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">]</span>
<span class="p">[</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonunun nasıl kullanıldığını hatırlıyorsunuz. Yukarıdaki
listelerde görünen ilk sayılar <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonunun ilk parametresi, ikinci
sayılar ise ikinci parametresi olacak. Yani her döngüde şöyle bir şey elde
etmemiz gerekiyor:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Aslında kodlarımızı şöyle yazarak yukarıdaki çıktıyı elde edebilirdik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[[</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">]]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">sayılar</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">],</span> <span class="n">i</span><span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">]))</span>
</pre></div>
</div>
<p>Yukarıdaki açıklamalarda gördüğünüz gibi, <cite>i</cite> değişkeninin çıktısı ikişer öğeli
bir liste oluyor. İşte burada yaptığımız şey, bu ikişer öğeli listelerin ilk
öğesini (<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">i[0]</span></code>) <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonunun ilk parametresi, ikinci öğesini
(<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">i[1]</span></code>) ise <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonunun ikinci parametresi olarak atamaktan
ibaret. Ancak ilk derslerimizden hatırlayacağınız gibi, bunu yapmanın daha kısa
bir yolu var. Bildiğiniz gibi, öğelerden oluşan dizileri ayrıştırmak için yıldız
işaretinden yararlanabiliyoruz. Dolayısıyla yukarıdaki kodları şöyle yazmak daha
pratik olabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[[</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">]]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">sayılar</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="n">i</span><span class="p">))</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <cite>i</cite> değişkeninin soluna bir yıldız ekleyerek bu değişken
içindeki değerleri ayrıştırdık ve şöyle bir çıktı elde ettik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Hatırlarsanız, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range(0,</span> <span class="pre">10)</span></code> gibi bir kod yazdığımızda Python bize <cite>0</cite> ile
<cite>10</cite> arasındaki sayıları doğrudan göstermiyordu. Aralıktaki sayıları görmek için
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonunun çıktısını bir döngü içine almalıyız:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">):</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range(0,</span> <span class="pre">10)</span></code> çıktısını görmek için döngü kurmak yerine yine yıldız
işaretinden yararlanabiliyoruz. Örneğin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">))</span>
<span class="go">0 1 2 3 4 5 6 7 8 9</span>
</pre></div>
</div>
<p>Aynı şeyi yukarıdaki kodlara da uygularsak şöyle bir şey elde ederiz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[[</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">60</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">12</span><span class="p">,</span> <span class="mi">54</span><span class="p">],</span> <span class="p">[</span><span class="mi">67</span><span class="p">,</span> <span class="mi">99</span><span class="p">]]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">sayılar</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="n">i</span><span class="p">))</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, yıldız işaretini hem <cite>i</cite> değişkenine, hem de <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code>
fonksiyonuna ayrı ayrı uygulayarak istediğimiz sonucu elde ettik.</p>
<p>Bu arada, yukarıdaki örnek bize listeler hakkında önemli bir bilgi de verdi.
Karakter dizilerinin öğelerine erişmek için nasıl <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">kardiz[öğe_sırası]</span></code> gibi
bir formülden yararlanıyorsak, listelerin öğelerine erişmek için de aynı şekilde
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">liste[öğe_sırası]</span></code> gibi bir formülden yararlanabiliyoruz.</p>
<p>Listelerin öğelerine nasıl ulaşacağımızın ayrıntılarını biraz sonra göreceğiz.
Ama biz şimdi listelere ilişkin önemli bir fonksiyonu inceleyerek yolumuza devam
edelim.</p>
</div>
<div class="section" id="list-fonksiyonu">
<h3>list() Fonksiyonu<a class="headerlink" href="#list-fonksiyonu" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Yukarıdaki örneklerden de gördüğünüz gibi liste oluşturmak için öğeleri
belirleyip bunları köşeli parantezler içine almamız yeterli oluyor. Bu yöntemin
dışında, liste oluşturmanın bir yöntemi daha bulunur. Mesela elimizde şöyle bir
karakter dizisi olduğunu düşünelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">alfabe</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz"</span>
</pre></div>
</div>
<p>Sorumuz şu olsun: ‘Acaba bu karakter dizisini listeye nasıl çeviririz?’</p>
<p>Karakter dizilerini anlatırken <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> adlı bir metottan söz etmiştik. Bu
metot karakter dizilerini belli bir ölçüte göre bölmemizi sağlıyordu.
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> metoduyla elde edilen verinin bir liste olduğunu biliyorsunuz.
Örneğin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"ahmet mehmet cem"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span><span class="o">.</span><span class="n">split</span><span class="p">()</span>
<span class="go">['ahmet', 'mehmet', 'cem']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Ancak <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> metodunun bir karakter dizisini bölüp bize bir liste
verebilmesi için karakter dizisinin belli bir ölçüte göre bölünebilir durumda
olması gerekiyor. Mesela yukarıdaki <cite>isimler</cite> adlı karakter dizisi belli bir
ölçüte göre bölünebilir durumdadır. Neden? Çünkü karakter dizisi içindeki her
parça arasında bir boşluk karakteri var. Dolayısıyla <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code> metodu bu
karakter dizisini boşluklardan bölebiliyor. Aynı şey şu karakter dizisi için de
geçerlidir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"elma, armut, çilek"</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu karakter dizisini oluşturan her bir parça arasında bir adet virgül ve bir
adet boşluk karakteri var. Dolayısıyla biz bu karakter dizisini <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">split()</span></code>
metodunu kullanarak “virgül + boşluk karakteri” ölçütüne göre bölebiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span><span class="o">.</span><span class="n">split</span><span class="p">(</span><span class="s2">", "</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['elma', 'armut', 'çilek']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Ancak bölümün başında tanımladığımız <cite>alfabe</cite> adlı karakter dizisi biraz
farklıdır:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">alfabe</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz"</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, bu karakter dizisi tek bir parçadan oluşuyor. Dolayısıyla bu
karakter dizisini öğelerine bölmemizi sağlayacak bir ölçüt yok. Yani bu karakter
dizisini şu şekilde bölemeyiz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">alfabe</span><span class="o">.</span><span class="n">split</span><span class="p">()</span>
<span class="go">['abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Elbette bu karakter dizisini isterseniz farklı şekillerde bölebilirsiniz.
Mesela:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">alfabe</span><span class="o">.</span><span class="n">split</span><span class="p">(</span><span class="s2">"i"</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['abcçdefgğhı', 'jklmnoöprsştuüvyz']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, biz burada <cite>alfabe</cite> karakter dizisini “i” harfinden bölebildik.
Ama istediğimiz şey bu değil. Biz aslında şöyle bir çıktı elde etmek istiyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="p">[</span><span class="s1">'a'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'b'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'c'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ç'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'d'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'e'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'f'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'g'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ğ'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'h'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ı'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'i'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'j'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'k'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'l'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'m'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'n'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'o'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ö'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'p'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'r'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'s'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ş'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'t'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'u'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'ü'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'v'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'y'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'z'</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Yani bizim amacımız, <cite>alfabe</cite> karakter dizisi içindeki her bir öğeyi birbirinden
ayırmak. İşte Türk alfabesindeki harflerden oluşan bu karakter dizisini,
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> adlı bir fonksiyondan yararlanarak istediğimiz şekilde bölebiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">harf_listesi</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="n">alfabe</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">harf_listesi</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['a', 'b', 'c', 'ç', 'd', 'e', 'f', 'g', 'ğ', 'h', 'ı', 'i', 'j',</span>
<span class="go"> 'k', 'l', 'm', 'n', 'o', 'ö', 'p', 'r', 's', 'ş', 't', 'u', 'ü',</span>
<span class="go"> 'v', 'y', 'z']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Böylece <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu yardımıyla bu karakter dizisini tek hamlede
listeye çevirmiş olduk.</p>
<p>Peki bir karakter dizisini neden listeye çevirme ihtiyacı duyarız? Şu anda
listelerle ilgili pek çok şeyi henüz bilmediğimiz için ilk bakışta bu çevirme
işlemi gözünüze gereksizmiş gibi görünebilir, ama ilerleyen zamanda sizin de
göreceğiniz gibi, bazı durumlarda listeleri manipüle etmek karakter dizilerini
manipüle etmeye kıyasla çok daha kolaydır. O yüzden kimi zaman karakter
dizilerini listeye çevirmek durumunda kalabilirsiniz.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunun yaptığı işi, daha önce öğrendiğimiz <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">str()</span></code>,
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">int()</span></code> ve <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">float()</span></code> fonksiyonlarının yaptığı işle kıyaslayabilirsiniz.
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu da tıpkı <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">str()</span></code>, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">int()</span></code> ve <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">float()</span></code> fonksiyonları
gibi bir dönüştürme fonksiyonudur. Örneğin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">int()</span></code> fonksiyonunu kullanarak
sayı değerli karakter dizilerini sayıya dönüştürebiliyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">k</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"123"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">int</span><span class="p">(</span><span class="n">k</span><span class="p">)</span>
<span class="go">123</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu dönüştürme işlemi sayesinde sayılar üzerinde aritmetik işlem yapma imkanımız
olabiliyor. İşte <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu da buna benzer bir amaca hizmet eder.
Mesela <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">input()</span></code> fonksiyonundan gelen bir karakter dizisi ile toplama çıkarma
yapabilmek için nasıl bu karakter dizisini önce sayıya dönüştürmemiz
gerekiyorsa, bazı durumlarda bu karakter dizisini (veya başka veri tiplerini)
listeye çevirmemiz de gerekebilir. Böyle bir durumda <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunu
kullanarak farklı veri tiplerini rahatlıkla listeye çevirebiliriz.</p>
<p>Yukarıdaki işlevlerinin dışında, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu boş bir liste oluşturmak
için de kullanılabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">li</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">list</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">li</span><span class="p">)</span>
<span class="go">[]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Yukarıdaki kodlardan gördüğünüz gibi, boş bir liste oluşturmak için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">liste</span> <span class="pre">=</span>
<span class="pre">[]</span></code> koduna alternatif olarak <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonundan da yararlanabilirsiniz.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunun önemli bir görevi de <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonunun, sayı
aralığını ekrana basmasını sağlamaktır. Bildiğiniz gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonu
tek başına bir sayı aralığını ekrana dökmez. Bu fonksiyon bize yalnızca şöyle
bir çıktı verir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">)</span>
<span class="go">range(0, 10)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu sayı aralığını ekrana dökmek için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonu üzerinde bir <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code>
döngüsü kurmamız gerekir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">):</span>
<span class="gp">... </span> <span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">...</span>
<span class="go">0</span>
<span class="go">1</span>
<span class="go">2</span>
<span class="go">3</span>
<span class="go">4</span>
<span class="go">5</span>
<span class="go">6</span>
<span class="go">7</span>
<span class="go">8</span>
<span class="go">9</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu bölümde verdiğimiz örneklerde aynı işi şöyle de yapabileceğimizi
öğrenmiştik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">))</span>
<span class="go">0 1 2 3 4 5 6 7 8 9</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu görevi yerine getirmenin üçüncü bir yolu da <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunu
kullanmaktır:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">))</span>
<span class="go">[0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Aslında burada yaptığımız şey <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range(10)</span></code> ifadesini bir listeye dönüştürmekten
ibarettir. Burada <cite>range</cite> türünde bir veriyi <cite>list</cite> türünde bir veriye
dönüştürüyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">type</span><span class="p">(</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">))</span>
<span class="go"><class 'range'></span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">li</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">))</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">type</span><span class="p">(</span><span class="n">li</span><span class="p">)</span>
<span class="go"><class 'list'></span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, yukarıdaki üç yöntem de aralıktaki sayıları ekrana döküyor.
Yalnız dikkat ederseniz bu üç yöntemin çıktıları aslında görünüş olarak
birbirlerinden ince farklarla ayrılıyor. Yazdığınız programda nasıl bir çıktıya
ihtiyacınız olduğuna bağlı olarak yukarıdaki yöntemlerden herhangi birini tercih
edebilirsiniz.</p>
<p>Böylece Python’da listelerin ne olduğunu ve bu veri tipinin nasıl
oluşturulacağını öğrenmiş olduk. O halde bir adım daha atarak listelerin başka
özelliklerine değinelim.</p>
</div>
<div class="section" id="listelerin-ogelerine-erismek">
<h3>Listelerin Öğelerine Erişmek<a class="headerlink" href="#listelerin-ogelerine-erismek" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Tıpkı karakter dizilerinde olduğu gibi, listelerde de her öğenin bir sırası
vardır. Hatırlarsanız karakter dizilerinin öğelerine şu şekilde ulaşıyorduk:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"python"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'p'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu bölümdeki birkaç örnekte de gördüğünüz gibi, listelerin öğelerine ulaşırken
de aynı yöntemi kullanabiliyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"kiraz"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'elma'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Yalnız yöntem aynı olsa da yukarıdaki iki çıktı arasında bazı farklar olduğunu
da gözden kaçırmayın. Bir karakter dizisinin <cite>0.</cite> öğesini aldığımızda o karakter
dizisinin ilk karakterini almış oluyoruz. Bir listenin <cite>0.</cite> öğesini aldığımızda
ise o listenin ilk öğesini almış oluyoruz.</p>
<p>Sayma yöntemi olarak ise karakter dizileri ve listelerde aynı mantık geçerli.
Hem listelerde hem de karakter dizilerinde Python saymaya <cite>0</cite>’dan başlıyor. Yani
karakter dizilerinde olduğu gibi, listelerde de ilk öğenin sırası <cite>0</cite>.</p>
<p>Eğer bu listenin öğelerinin hepsine tek tek ulaşmak isterseniz <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code>
döngüsünden yararlanabilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">meyveler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"kiraz"</span><span class="p">]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">meyve</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">meyveler</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">meyve</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu listedeki öğeleri numaralandırmak da mümkün:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">meyveler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"kiraz"</span><span class="p">]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">öğe_sırası</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">meyveler</span><span class="p">)):</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"</span><span class="si">{}</span><span class="s2">. </span><span class="si">{}</span><span class="s2">"</span><span class="o">.</span><span class="n">format</span><span class="p">(</span><span class="n">öğe_sırası</span><span class="p">,</span> <span class="n">meyveler</span><span class="p">[</span><span class="n">öğe_sırası</span><span class="p">]))</span>
</pre></div>
</div>
<p>…veya <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">enumerate()</span></code> fonksiyonunu kullanarak şöyle bir şey de yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="k">for</span> <span class="n">sıra</span><span class="p">,</span> <span class="n">öğe</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">enumerate</span><span class="p">(</span><span class="n">meyveler</span><span class="p">,</span> <span class="mi">1</span><span class="p">):</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"</span><span class="si">{}</span><span class="s2">. </span><span class="si">{}</span><span class="s2">"</span><span class="o">.</span><span class="n">format</span><span class="p">(</span><span class="n">sıra</span><span class="p">,</span> <span class="n">öğe</span><span class="p">))</span>
</pre></div>
</div>
<p>Dediğimiz gibi, liste öğelerine ulaşmak için kullandığımız yöntem, karakter
dizilerinin öğelerine ulaşmak için kullandığımız yöntemle aynı. Aslında karakter
dizileri ile listeler arasındaki benzerlik bununla sınırlı değildir.
Benzerlikleri birkaç örnek üzerinde gösterelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"kiraz"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span><span class="p">[</span><span class="o">-</span><span class="mi">1</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'kiraz'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Karakter dizilerinde olduğu gibi, öğe sırasını eksi değerli bir sayı
yaptığımızda liste öğeleri sondan başa doğru okunuyor. Dolayısıyla
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">meyveler[-1]</span></code> komutu bize <cite>meyveler</cite> adlı listenin son öğesini veriyor.</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">:</span><span class="mi">2</span><span class="p">]</span>
<span class="go">['elma', 'armut']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Karakter dizileri konusunu işlerken öğrendiğimiz dilimleme yöntemi listeler için
de aynen geçerlidir. Orada öğrendiğimiz dilimleme kurallarını listelere de
uygulayabiliyoruz. Örneğin liste öğelerini ters çevirmek için şöyle bir kod
yazabiliyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span><span class="p">[::</span><span class="o">-</span><span class="mi">1</span><span class="p">]</span>
<span class="go">['kiraz', 'çilek', 'armut', 'elma']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu bölümün başında da söylediğimiz gibi, liste adlı veri tipi, içinde başka bir
liste de barındırabilir. Buna şöyle bir örnek vermiştik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Ali"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Veli"</span><span class="p">,</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Ayşe"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Nazan"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Zeynep"</span><span class="p">],</span> <span class="mi">34</span><span class="p">,</span> <span class="mi">65</span><span class="p">,</span> <span class="mi">33</span><span class="p">,</span> <span class="mf">5.6</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu listedeki öğeler şunlardır:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">Ali</span>
<span class="n">Veli</span>
<span class="p">[</span><span class="s1">'Ayşe'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Nazan'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Zeynep'</span><span class="p">]</span>
<span class="mi">34</span>
<span class="mi">65</span>
<span class="mi">33</span>
<span class="mf">5.6</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, bu liste içinde <cite>[‘Ayşe’, ‘Nazan’, ‘Zeynep’]</cite> gibi bir liste
daha var. Bu liste ana listenin öğelerinden biridir ve bu da öteki öğeler gibi
tek öğelik bir yer kaplar. Yani:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go">7</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu çıktıdan anlıyoruz ki, listemiz toplam <cite>7</cite> öğeden oluşuyor. Listenin <cite>2.</cite>
sırasında yer alan listenin kendisi üç öğeden oluştuğu halde bu öğe ana liste
içinde sadece tek öğelik bir yer kaplıyor. Yani <cite>2.</cite> sıradaki listenin öğeleri
tek tek sayılmıyor. Peki böyle bir liste içindeki gömülü listenin öğelerini elde
etmek istersek ne yapacağız? Yani mesela içe geçmiş listenin tamamını değil de,
örneğin sadece <cite>“Ayşe”</cite> öğesini almak istersek ne yapmamız gerekiyor? Dikkatlice
bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">][</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'Ayşe'</span>
</pre></div>
</div>
<p>“Nazan” öğesini almak için:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">][</span><span class="mi">1</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'Nazan'</span>
</pre></div>
</div>
<p>“Zeynep” öğesini almak için:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">][</span><span class="mi">2</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'Zeynep'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, iç içe geçmiş listelerin öğelerini almak oldukça basit.
Yapmamız gereken tek şey, gömülü listenin önce ana listedeki konumunu, ardından
da almak istediğimiz öğenin gömülü listedeki konumunu belirtmektir.</p>
<p>İstersek gömülü listeyi ayrı bir liste olarak da alabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">yeni_liste</span> <span class="o">=</span> <span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">yeni_liste</span>
<span class="go">['Ayşe', 'Nazan', 'Zeynep']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Böylece bu listenin öğelerine normal bir şekilde ulaşabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">yeni_liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'Ayşe'</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">yeni_liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'Nazan'</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">yeni_liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">]</span>
<span class="go">'Zeynep'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Eğer bir listenin öğelerine erişmeye çalışırken, varolmayan bir sıra sayısı
belirtirseniz Python size bir hata mesajı gösterecektir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">))</span>
<span class="go">10</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">range()</span></code> fonksiyonundan yararlanarak <cite>10</cite> öğeli bir liste tanımladık.
Bu listenin son öğesinin şu formüle göre bulunabileceğini karakter dizileri
konusundan hatırlıyor olmalısınız:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span><span class="o">-</span><span class="mi">1</span><span class="p">]</span>
<span class="go">9</span>
</pre></div>
</div>
<p>Demek ki bu listenin son öğesi <cite>9</cite> sayısı imiş… Bir de şunu deneyelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">10</span><span class="p">]</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">IndexError</span>: <span class="n">range object index out of range</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, listemizde <cite>10.</cite> öğe diye bir şey olmadığı için Python bize
<cite>IndexError</cite> tipinde bir hata mesajı gösteriyor. Çünkü bu listenin son öğesinin
sırası <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">len(liste)-1</span></code>, yani <cite>9</cite>’dur.</p>
</div>
<div class="section" id="listelerin-ogelerini-degistirmek">
<h3>Listelerin Öğelerini Değiştirmek<a class="headerlink" href="#listelerin-ogelerini-degistirmek" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Hatırlarsanız karakter dizilerinden söz ederken bunların değiştirilemez
(<em>immutable</em>) bir veri tipi olduğunu söylemiştik. Bu özellikten ötürü, bir
karakter dizisi üzerinde değişiklik yapmak istediğimizde o karakter dizisini
yeniden oluşturuyoruz. Örneğin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"istihza"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"İ"</span> <span class="o">+</span> <span class="n">kardiz</span><span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">:]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">kardiz</span>
<span class="go">'İstihza'</span>
</pre></div>
</div>
<p>Listeler ise değiştirilebilen (<em>mutable</em>) bir veri tipidir. Dolayısıyla listeler
üzerinde doğrudan değişiklik yapabiliriz. Bir liste üzerinde değişiklik
yapabilmek için o listeyi yeniden tanımlamamıza gerek yok. Şu örneği dikkatlice
inceleyin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">renkler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"kırmızı"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"sarı"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"mavi"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"yeşil"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"beyaz"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">renkler</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['kırmızı', 'sarı', 'mavi', 'yeşil', 'beyaz']</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">renkler</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"siyah"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">renkler</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['siyah', 'sarı', 'mavi', 'yeşil', 'beyaz']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Liste öğelerini nasıl değiştirdiğimize çok dikkat edin. Yukarıdaki örnekte
<cite>renkler</cite> adlı listenin <cite>0.</cite> öğesini değiştirmek istiyoruz. Bunun için şöyle bir
formül kullandık:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">renkler</span><span class="p">[</span><span class="n">öğe_sırası</span><span class="p">]</span> <span class="o">=</span> <span class="n">yeni_öğe</span>
</pre></div>
</div>
<p>Örnek olması açısından, aynı listenin 2. sırasındaki <cite>“mavi”</cite> adlı öğeyi <cite>“mor”</cite>
yapalım bir de:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">renkler</span><span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">]</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"mor"</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">renkler</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['siyah', 'sarı', 'mor', 'yeşil', 'beyaz']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, listeler üzerinde değişiklik yapmak son derece kolay. Sırf bu
özellik bile, neden bazı durumlarda listelerin karakter dizileri yerine tercih
edilebileceğini gösterecek güçtedir.</p>
<p>Liste öğelerini değiştirmeye çalışırken, eğer var olmayan bir sıra numarasına
atıfta bulunursanız Python size <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">IndexError</span></code> tipinde bir hata mesajı
gösterecektir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">renkler</span><span class="p">[</span><span class="mi">10</span><span class="p">]</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"pembe"</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">IndexError</span>: <span class="n">list assignment index out of range</span>
</pre></div>
</div>
<p>Sıra numaralarını kullanarak listeler üzerinde daha ilginç işlemler de
yapabilirsiniz. Mesela şu örneğe bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">2</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">:</span><span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)]</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">7</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go">[5, 6, 7]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada <cite>liste</cite> adlı listenin bütün öğelerini bir çırpıda değiştirdik. Peki bunu
nasıl yaptık?</p>
<p>Yukarıdaki örneği şu şekilde yazarsak biraz daha açıklayıcı olabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">:</span><span class="mi">3</span><span class="p">]</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">7</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu kodlarla yaptığımız şey, listenin <cite>0.</cite> ve <cite>3.</cite> öğesi arasında kalan bütün
öğelerin yerine <cite>5</cite>, <cite>6</cite> ve <cite>7</cite> öğelerini yerleştirmekten ibarettir.</p>
<p>Karakter dizilerinden hatırlayacağınız gibi, eğer sıra numarası bir karakter
dizisinin ilk öğesine karşılık geliyorsa o sıra numarasını belirtmeyebiliriz.
Aynı şekilde eğer sıra numarası bir karakter dizisinin son öğesine karşılık
geliyorsa o sıra numarasını da belirtmeyebiliriz. Bu kural listeler için de
geçerlidir. Dolayısıyla yukarıdaki örneği şöyle de yazabilirdik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="p">[:]</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">,</span> <span class="mi">7</span>
</pre></div>
</div>
<p>Sıra numaralarını kullanarak gerçekten son derece enteresan işlemler
yapabilirsiniz. Sıra numaraları ile neler yapabileceğinizi görmek için kendi
kendinize ve hayal gücünüzü zorlayarak bazı denemeler yapmanızı tavsiye ederim.</p>
</div>
<div class="section" id="listeye-oge-eklemek">
<h3>Listeye Öğe Eklemek<a class="headerlink" href="#listeye-oge-eklemek" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Listeler büyüyüp küçülebilen bir veri tipidir. Yani Python’da bir listeye
istediğiniz kadar öğe ekleyebilirsiniz. Diyelim ki elimizde şöyle bir liste
var:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">2</span><span class="p">,</span> <span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">7</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu listeye yeni bir öğe ekleyebilmek için şöyle bir kod yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">+</span> <span class="p">[</span><span class="mi">8</span><span class="p">]</span>
<span class="go">[2, 4, 5, 7, 8]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu örnek, bize listeler hakkında önemli bir bilgi veriyor. Python’da <cite>+</cite> işareti
kullanarak bir listeye öğe ekleyecekseniz, eklediğiniz öğenin de liste olması
gerekiyor. Mesela bir listeye doğrudan karakter dizilerini veya sayıları
ekleyemezsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">+</span> <span class="mi">8</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">TypeError</span>: <span class="n">can only concatenate list (not "int") to list</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">+</span> <span class="s2">"8"</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">TypeError</span>: <span class="n">can only concatenate list (not "str") to list</span>
</pre></div>
</div>
<p>Listelere <cite>+</cite> işareti ile ekleyeceğiniz öğelerin de bir liste olması gerekiyor.
Aksi halde Python bize bir hata mesajı gösteriyor.</p>
</div>
<div class="section" id="listeleri-birlestirmek">
<h3>Listeleri Birleştirmek<a class="headerlink" href="#listeleri-birlestirmek" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Bazı durumlarda elinize farklı kaynaklardan farklı listeler gelebilir. Böyle bir
durumda bu farklı listeleri tek bir liste halinde birleştirmeniz gerekebilir.
Tıpkı karakter dizilerinde olduğu gibi, listelerde de birleştirme işlemleri için
<cite>+</cite> işlecinden yararlanabilirsiniz.</p>
<p>Diyelim ki elimizde şöyle iki adet liste var:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">derlenen_diller</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"C"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"C++"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"C#"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Java"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">yorumlanan_diller</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Python"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Perl"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Ruby"</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu iki farklı listeyi tek bir liste haline getirmek için şöyle bir kod
yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">programlama_dilleri</span> <span class="o">=</span> <span class="n">derlenen_diller</span> <span class="o">+</span> <span class="n">yorumlanan_diller</span>
<span class="go">['C', 'C++', 'C#', 'Java', 'Python', 'Perl', 'Ruby']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu işlemin sonucunu görelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">programlama_dilleri</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <cite>derlenen_diller</cite> ve <cite>yorumlanan_diller</cite> adlı listelerin
öğelerini <cite>programlama_dilleri</cite> adlı tek bir liste içinde topladık.</p>
<p>Programcılık maceranız boyunca listeleri birleştirmenizi gerektiren pek çok
farklı durumla karşılaşabilirsiniz. Örneğin şöyle bir durum düşünün: Diyelim ki
kullanıcı tarafından girilen sayıların ortalamasını hesaplayan bir program
yazmak istiyorsunuz. Bunun için şöyle bir kod yazabilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">0</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">):</span>
<span class="n">sayılar</span> <span class="o">+=</span> <span class="nb">int</span><span class="p">(</span><span class="nb">input</span><span class="p">(</span><span class="s2">"not: "</span><span class="p">))</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">sayılar</span><span class="o">/</span><span class="mi">10</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu program kullanıcının <cite>10</cite> adet sayı girmesine izin verip, program çıkışında,
girilen sayıların ortalamasını verecektir.</p>
<p>Peki girilen sayıların ortalaması ile birlikte, hangi sayıların girildiğini de
göstermek isterseniz nasıl bir kod yazarsınız?</p>
<p>Eğer böyle bir şeyi karakter dizileri ile yazmaya kalkışırsanız epey eziyet
çekersiniz. Ama şöyle bir kod yardımıyla istediğiniz şeyi basit bir şekilde elde
edebilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">0</span>
<span class="n">notlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">):</span>
<span class="n">veri</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">int</span><span class="p">(</span><span class="nb">input</span><span class="p">(</span><span class="s2">"</span><span class="si">{}</span><span class="s2">. not: "</span><span class="o">.</span><span class="n">format</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="o">+</span><span class="mi">1</span><span class="p">)))</span>
<span class="n">sayılar</span> <span class="o">+=</span> <span class="n">veri</span>
<span class="n">notlar</span> <span class="o">+=</span> <span class="p">[</span><span class="n">veri</span><span class="p">]</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"Girdiğiniz notlar: "</span><span class="p">,</span> <span class="o">*</span><span class="n">notlar</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"Not ortalamanız: "</span><span class="p">,</span> <span class="n">sayılar</span><span class="o">/</span><span class="mi">10</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada kullanıcıdan gelen verileri her döngüde tek tek <cite>notlar</cite> adlı listeye
gönderiyoruz. Böylece programın sonunda, kullanıcıdan gelen veriler bir liste
halinde elimizde bulunmuş oluyor.</p>
<p>Bu arada, yukarıdaki kodlarda dikkatinizi bir şey çekmiş olmalı. Kullanıcıdan
gelen verileri <cite>notlar</cite> adlı listeye gönderirken şöyle bir kod yazdık:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">notlar</span> <span class="o">+=</span> <span class="p">[</span><span class="n">veri</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Buradaki <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">[veri]</span></code> ifadesine dikkat edin. Bu kod yardımıyla kullanıcıdan gelen
<cite>veri</cite> adlı değişkeni liste haline getiriyoruz. Bu yöntem bizim için yeni bir
şey. Peki neden burada <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonundan yararlanmadık?</p>
<p>Bunu anlamak için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunun çalışma mantığını anlamamız
gerekiyor.</p>
<p>Elinizde şöyle bir karakter dizisi olduğunu düşünün:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">alfabe</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz"</span>
</pre></div>
</div>
<p>Diyelim ki siz bu karakter dizisindeki bütün öğeleri tek tek bir listeye atmak
istiyorsunuz. Bu iş için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunu kullanabileceğimizi daha önce
söylemiştik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="n">alfabe</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Peki <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu bu karakter dizisinin öğelerini listeye atarken nasıl
bir yöntem izliyor?</p>
<p>Aslında <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunun yaptığı iş şuna eşdeğerdir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[]</span>
<span class="n">alfabe</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz"</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">harf</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">alfabe</span><span class="p">:</span>
<span class="n">liste</span> <span class="o">+=</span> <span class="n">harf</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu da tam olarak böyle çalışır. Yani bir karakter dizisi
üzerinde döngü kurarak, o karakter dizisinin her bir öğesini tek tek bir listeye
atar.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code> döngülerini işlerken, bu döngünün sayılar üzerinde çalışmayacağını
söylemiştik. Çünkü sayılar, karakter dizilerinin aksine, üzerinde döngü
kurulabilen bir veri tipi değildir. Bunu bir örnek üzerinde tekrar görelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="mi">12345</span><span class="p">:</span>
<span class="gp">... </span> <span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">...</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">TypeError</span>: <span class="n">'int' object is not iterable</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <cite>12345</cite> sayısı üzerinde döngü kuramıyoruz. Aynı hata mesajını
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonunda da görürsünüz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="mi">12345</span><span class="p">)</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">TypeError</span>: <span class="n">'int' object is not iterable</span>
</pre></div>
</div>
<p>Dediğimiz gibi, tıpkı <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code> döngüsünde olduğu gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">list()</span></code> fonksiyonu da
ancak, üzerinde döngü kurulabilen nesneler üzerinde çalışabilir. Mesela:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="s2">"12345"</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['1', '2', '3', '4', '5']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu bilgilerin ışığında, yukarıda yazdığımız kodların şu şekilde yazılması
halinde Python’ın bize hata mesajı göstereceğini söyleyebiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">notlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">range</span><span class="p">(</span><span class="mi">10</span><span class="p">):</span>
<span class="n">veri</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">int</span><span class="p">(</span><span class="nb">input</span><span class="p">(</span><span class="s2">"</span><span class="si">{}</span><span class="s2">. not: "</span><span class="o">.</span><span class="n">format</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="o">+</span><span class="mi">1</span><span class="p">)))</span>
<span class="n">notlar</span> <span class="o">+=</span> <span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="n">veri</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"Girdiğiniz notlar: "</span><span class="p">,</span> <span class="o">*</span><span class="n">notlar</span><span class="p">)</span>
</pre></div>